23 augustus 2022 — Het bericht van het plotseling overlijden van Hans Groen bracht ons met een klap terug bij de oprichting van ons studie- en overlegcentrum Socires. Het was helemaal begin 2000. Socires had zich als doel gesteld het christelijk-sociaal denken in de Nederlandse samenleving een nieuwe impuls te geven. En toen kwam bijna uit het niets een zekere Hans Groen naar voren. Iemand die álles kon. Van het ontwerpen van brochures en publicaties tot het gebruik van het net opbloeiende internet en het vormgeven van websites. En iemand, die een grote wetenschappelijke inzet wist te combineren met grafische vormgeving. En die ook nog een voortreffelijk fotograaf was. Maar vooral iemand die vanuit een sociologische en theologische achtergrond probeerde de tekenen van de tijd te verstaan en te duiden. Én Hans werd zo de grote inspirator van de zomerconferentie van het Christelijk-Sociaal Congres ‘Getto’s en pleinen’. Nog voor Paul Scheffer de multiculturaliteit als een drama neerzette kwam Hans met de stelling dat individualisering, secularisering en multiculturaliteit in hun combinatie dé centrale uitdaging waren van de Nederlandse samenleving. Hij hekelde het axioma dat de multiculturaliteit dankzij de secularisering vanzelf zou verdampen in een algemeen en door iedereen gedeeld godsdienstvrij Nederland. De geldende stelling bij een belangrijk gedeelte van de elite in Nederland was, dat een moslim pas geïntegreerd was “als hij er niks meer aan deed”. Zijn andere benadering van de noodzaak van dialoog, niet vanuit de ontkenning maar van de erkenning van de verschillende overtuigingen zou het Leitmotiv worden van de grote conferentie in Doorn ‘Getto’s en pleinen’, waarmee ook de traditie gevestigd werd van een ieder jaar opnieuw samenkomen van christelijk-maatschappelijke organisaties. Én van de noodzaak van de vernieuwing van hun missie, niet in een verdamping en verbleking van hun overtuigingen maar juist van een verdieping en actualisering.
Ik leerde Hans goed kennen in onze rondgang ter voorbereiding van dat Congres bij een dertigtal van die organisaties. En hij bevroeg ze tot de kern: wat was hun kracht, hun zwakheid, hun toekomstperspectief, hun missie. Wat verwachtten zij van de overheid, van verwante organisaties en vooral van hun onderlinge samenwerking en hoe konden zij in gezamenlijkheid die missie versterken en uitstralen. Vanaf 2000 zouden in allerlei toonaarden, soms welsprekend, soms mompelend die vragen herhaald worden met pogingen tot een antwoord. En Hans was er vrijwel altijd bij. Technisch, want hij kon immers alles, de techniek verzorgen maar ook een belangrijk deel van de inhoud.
Voor Socires was dat alles kunnen een godsgeschenk. Met onze zeer kleine staf en met onze beperkte middelen was het van doorslaggevende betekenis dat er iemand beschikbaar was die zich op zoveel terreinen kon en vooral wilde inzetten, dikwijls op vrijwillige basis. Geld en inkomen waren voor hem daarbij van ondergeschikt belang. Inhoud en zingeving des te meer. Vanaf het prachtige eerste jaarverslag tot en met talloze andere publicaties verzorgde hij de vormgeving, de productie en niet zelden mede de inhoud. En dat alles kunnen betrof niet alleen de verschillende functies die vervuld moesten worden. Ook de thema’s waarmee Hans zich bezighield en waarin hij zich verdiepte kenden een enorme variëteit. De ondersteuning van het Christelijk-Sociaal Congres, maar ook de Latijns-Amerikaconferenties van Socires (ELE) en van de Europese Sociale Week (ESW).
Na enkele jaren in het buitenland gewoond te hebben, tijdens welke periode hij in contact bleef met Socires, werd hij een sleutelfiguur in de organisatie en opzet van onze cyclus foodFIRST. Maandelijks organiseerde hij op de Korte Vijverberg in Den Haag high level-gesprekken tussen experts en beleidsverantwoordelijken, die zich systematisch bezighielden met de vraag hoe met name de mensen in Afrika zichzelf en de wereld beter zouden kunnen voeden en een bijdrage zouden kunnen leveren aan bescherming en herstel van het natuurlijk ecosysteem. En dat mondde ook weer uit in grote, dit keer internationale conferenties. Dat daarbij de hoogste beleidsmakers in de relatie Afrika – Europa aanwezig waren was mede te danken aan opzet en inhoud van die samenkomsten en Hans droeg daar maatgevend aan bij. Zoals hij ook een belangrijke rol speelde bij het jubileumcongres van het CSC in 2016 en het daaraan ten grondslag liggende rapport ‘De kracht van verbondenheid’. En ook in het nieuwe programma van Socires, ‘Zorg voor de schepping en de promotie van Laudato Si”, was hij actief. Zelfs toen hij met zijn echtgenoot Scott naar Groningen was verhuisd bleef hij aan de websites en het ICT-gebeuren van Socires bijdragen.
Zijn veelzijdigheid en vooral zijn creativiteit, zijn artisticiteit ook maakten leven en beroep voor Hans niet altijd even gemakkelijk. Hij moest zich invoegen in de schema’s en prioriteiten van organisaties en instituten, ook al deelde hij niet altijd dezelfde opvattingen of voorkeuren. Maar zijn engagement en zijn idealisme gaven dan toch de doorslag, in zijn diepe overtuiging dat hij een missie te vervullen had ter bevordering van gerechtigheid, menswaardigheid en verbondenheid. Daarbij kwam hij soms in zijn eigen ‘getto’ terecht, maar hij combineerde dat met de ontmoeting met verwanten en tochtgenoten op het ‘plein’ van gezamenlijke actie en engagement.
Socires zou Socires niet geweest zijn zonder de inzet van Hans Groen en wij zijn hem daarvoor heel veel verschuldigd. Het was verrijkend en vooral moedgevend om met hem te hebben mogen samenwerken.
We hopen dat Scott die zo plotseling is overvallen door de dood van Hans, de kracht moge vinden om dit verlies te dragen. En we bidden dat Hans de vrede en het geluk mag vinden waar hij tijdens zijn leven zo voor gestreden heeft. En van hem, die in zijn leven in zijn kerkkoor voor zovelen gezongen heeft, mogen wij nu hopend zingen, dat hij gedragen zal worden in eeuwige vrede.
Jos van Gennip
Medeoprichter en adviseur Socires
